Nàng Tô Thị

**Tiếng Mưa Đêm** Tue Apr 19, 2011 11:04 pm

NÀNG TÔ THỊ
(DÂN TỘC KINH)

Người mẹ trước khi đi làm đã dặn dò Tô Văn (con trai chừng 10 tuổi) – con ở nhà nhớ chăm nom Tô Thị. Nó còn bé, lại là con gái, phải nhường nhịn em. Đừng bày trò nghịch ngợm, về mẹ phạt đấy! Tô Văn vâng lời.

Nhưng trẻ con vốn hiếu động, mẹ vừa đi khỏi, Tô Văn đã bày ra đủ trò chơi: ú tim, mèo đuổi chuột, chơi chán Tô Văn bày trò chơi đánh trận. Tô Văn ném đá vào quân địch lỡ tay, ném trúng ngay vào giữa đầu em. Tô Thị ngã vật xuống đất chết ngất đi, máu ra lênh láng. Tô Văn thấy vậy sợ quá, chạy thẳng ra đường không còn dám ngoái cổ lại.

May sao, sau khi xảy ra tai nạn, một bà hàng xóm chạy sang lấy thuốc lá giấu rịt cho Tô Thị cầm ngay được máu. Đến khi người mẹ về thì con gái đã ngồi dậy được.

Nhưng còn Tô Văn thì biệt tăm, tìm khắp nơi mà không thấy. Người mẹ nhớ con trai, buồn phiền ngày một héo hon, chẳng bao lâu ốm nặng rồi chết, bỏ Tô Thị lại một mình. Đứa con gái nhỏ được láng giềng cho ăn ít ngày, rồi hai vợ chồng người chủ hàng cơm đem về nuôi để sai vặt. Sau đó ít lâu, vợ chồng người chủ hàng cơm lên xứ Lạng mở hàng nem, đem Tô Thị đi theo.

Lớn lên, Tô Thị xinh đẹp lại nết na, siêng năng, nên rất được nhiều người để ý. Dành dụm được ít vốn, nàng nghĩ cách tự lập. Bấy giờ hai vợ chồng người chủ hàng cơm đã có con cái đỡ đần, nàng xin ra ở riêng, bố mẹ nuôi đều ưng thuận. Học được nghề làm nem, Tô Thị liền mở cửa hàng nem ở Hàng Cưa tại Kỳ Lừa. Nàng làm nem rất khéo. Cửa hàng của nàng mỗi ngày một đông khách, người ta đến để thưởng thức nem ngon, cũng có người vừa thích nem vừa mê bóng mê gió cô chủ quán. Chiều khách thì thật khéo chiều, nhưng cô nàng rất đứng đắn, làm cho mọi người càng thêm vì nể.

Thấm thoát Tô Thị đã hai mươi tuổi. Tuy có nhiều người mối mai, nhưng nàng chưa thuận nơi nào.

Một hôm, có một thanh niên tuổi ngoài hai mươi vẻ ngoài tuấn tú, đem thuốc Bắc từ Cao Bằng về Lạng Sơn bán. Nghe nói ở Hàng Cưa tại Kỳ Lừa có hàng nem ngon lại có chỗ trọ rộng rãi, chàng thanh niên liền tìm đến. Chàng thấy nem quả thật là ngon và cô hàng cũng thật tươi giòn. Biết cửa hàng một hai lần rồi cứ mỗi lần mang thuốc về Lạng Sơn bán, chàng lại đến hàng nem. Bắc – tên chàng trai và Tô Thị trở nên thân thiết, trước còn mến nhau sau yêu nhau…

Hai người lấy nhau được một năm thì Tô Thị có mang sinh được một gái. Hai người yêu nhau rất mực, lại thêm có mụn con, mối tình càng khăng khít.

Một hôm Bắc về nhà, thấy vợ đang ngồi gội đầu ở ngoài hè. Anh bế con ngồi trên bậc cửa xem vợ gội đàu, kể đôi câu chuyện vặt cho vợ nghe. Chợt nhận thấy đầu vợ có cai sẹo to, anh nói:

- Đầu em có cái sẹo to, thế mà bây giờ anh mới biết.

-Bây giờ anh mới biết à? Anh cho là xấu phải không? – Tô Thị hỏi.

- Có xấu gì đâu! Tóc che, còn ma nào biết? Em đau nhọt hay sao mà lại có cái sẹo to như thế?

Thấy chồng hỏi một cách vui vẻ, nhân vui câu chuyện, Tô Thị mới kể tỉ mỉ cho chồng nghe những gì xảy ra hồi con bé. Trấn Kinh Bắc, nơi quê cũ, người anh mất tích, mẹ chết, theo vợ chồng người chủ quán lên xứ Lạng, rồi ở luôn ở đấy cho đến bây giờ… Câu chuyện càng đi sâu, Bắc càng hoảng hốt:

„Sao mình không là một kẻ khác mà lại là Tô Văn. Thôi mình đã lấy lầm em ruột rồi!...“. Chàng hồi nhớ lại những ngày xa xăm, cái ngày chàng đã lỡ ném đá vào đầu em, tưởng em chết nên đã đi lang thang không dám trở về nhà, rồi được một người buôn thuốc bắc đem về nuôi ở Trùng Khánh, thuộc tỉnh Cao Bằng. Lớn lên, Văn theo họ bố nuôi là Lý và được đặt tên là Lý Bắc. Chàng thường đem hàng xuống Lạng Sơn bán và chỉ ở đây một vài ngày là hết hàng. Ngoài con đường Lạng Sơn – Cao Bằng, Cao Bằng - Lạng Sơn chàng cũng không đi đến đâu cả. Hơn mười năm qua, chàng yên trí gia đình ở miền xuôi chắc không còn ai nữa, quê cũ đối với chàng bây giờ như trong sương mù, không còn nghĩ về đó làm gì…

Văn nghĩ ngơi, rầu rĩ, nhưng Tô Thị mải chải đầu, quấn tóc, không để ý đến. Nàng vẫn vui vẻ hồn nhiên, không biết chồng mình đang ở những phút buồn phiền ghê gớm. Thấy Tô Thị ngây thơ, vui vẻ thế, Tô Văn càng không muốn để cho nàng biết sự thực. Ai lại để cho em gái mình con non trẻ như thế kia biết được một vụ loạn luân như thé bao giờ! Một việc loạn hôn không do ý hai người định, nhưng chàng quyết tâm giải quyết cho xong. Thôi ta lại đi biệt chuyến nữa, em gái mình trẻ trung, xinh đẹp dường ấy, làm gì chả lấy được một người chồng khác. Hãy giấu biệt cái tên Tô Văn, giờ chỉ còn Lý Bắc mà thôi. Nghĩ thế, rồi anh tìm cách để đi.

Giữa lúc tâm trạng Tô Văn như thế thì có trát của quan bắt lính thú. Lý Bắc cũng có tên đăng lính đợt này. Không bàn với vợ nửa lời, mãi đến lúc sắp lên đường, anh mới nói với vợ:

- Có lệnh của quan trên, anh đã đăng lính rồi, em ạ. Sớm mai thì lên đường. Đi chuyến này ba năm, có khi sáu năm mới về và cũng có khi lâu hơn… Em ở nhà nuôi con, còn về phần em, em cứ định liệu.

Tô Thị nghe chồng nói như sét đánh ngang tai. Đang sống yên vui với nhau bỗng chốc tan đàn xẻ nghé. Nàng khóc ấn ức, khóc hoài, khóc mãi không nói nửa lời. Còn Tô Văn chỉ những bứt rứt âm thầm cho việc mìnhđi như vậy là cách giải thoát êm nhất!

Từ ngày chồng đi lính, Tô Thị chẳng thiết gì đến việc bán hàng. Ngày ngày nàng bế con lên chùa Tam Thanh cầu cho chồng đi được bình yên, chóng đến ngày về lại cùng nhau sum họp.

Nhưng ba năm qua, bốn năm qua, nàng cũng chẳng thấy chồng về. Rồi có tin ở vùng biên ải có loạn to, có người cho là chồng nàng chết, muốn hỏi nàng về làm vợ, nhưng nàng nhất định khước từ. Có một tên kỳ hào có tiếng hống hách trong vùng, muốn hỏi nàng làm vợ kế. Hắn có thế lực và rất tàn nhẫn. Nàng thương con còn thơ dại không dám chối từ ngay, sợ rước vạ vào thân, chỉ tìm cách khất lần. Nhưng khất lần mãi cũng không được, nên cuối cùng nàng hẹn với nó một kỳ hạn, để sau này tìm mưu kế khác. „Biết đâu đến ngày ấy chồng mình lại chả về!“ nàng nghĩ thế. Rồi kỳ hạn cũng hết, nàng trông đợi chồng đến đỏ cả mắt mà vẫn không thấy chồng về. Nàng ôm con lên chùa Tam Thanh kêu cầu. Hôm ấy, trời bỗng nổi cơn giông. Nàng nhớ chồng, thương thân, bế con ra ngoài chùa, trèo lên một chỏm dá cao chót vót nhìn về hướng biên ải. Mây đen kéo đầy trời. Gió rít lên từng hồi qua khe đá. Mưa vẫn rơi như trút nước. Chớp loé nhằng nhịt khắp núi. Nàng vẫn bế con đứng trơ trơ, đăm đăm nhìn về hướng chồng đi. Toàn thân quả núi rung chuyển dưới những luồng sét dọc ngang. Mưa mỗi lúc một to, Tô Thị vẫn bế con đứng trơ trơ trên mỏm dá cao chót vót.

Sáng hôm sau, mưa tạnh, gió yên, mặt trời tỏa ánh sáng xuống núi rừng. Nàng Tô Thị bế con đã hoá đá tự bao giờ.

Có câu ca dao cổ còn truyền:

Đồng Đăng có phố Kỳ Lưa
Có nàng Tô Thị, có chùa Tam Thanh.

(Bích Hằng tuyển chọn)

Nguồn: Nhà Xuất Bản Văn Hóa Thông Tin
Người Type: Tiếng Mưa Đêm